Trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động, không ít doanh nghiệp buộc phải cắt giảm chi phí để duy trì hoạt động. Một trong những biện pháp phổ biến là giảm lương hoặc cắt bớt phụ cấp của người lao động.
Tuy nhiên, điều mà nhiều người lao động chưa rõ là: doanh nghiệp có quyền tự ý giảm lương hay không?Và nếu hành vi này trái luật, người lao động có thể làm gì để bảo vệ mình?
1. Giảm lương chỉ hợp pháp khi có sự đồng ý của người lao động
Theo Điều 94 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động phải trả lương đúng thỏa thuận trong hợp đồng lao động.
Điều 33 cùng luật cũng quy định: mọi thay đổi về nội dung hợp đồng (trong đó có mức lương) đều phải có sự thống nhất của hai bên bằng văn bản.
Nghĩa là Doanh nghiệp chỉ được giảm lương khi có sự đồng ý của người lao động. Mọi hành vi tự ý cắt giảm lương, phụ cấp, thưởng mà không có thỏa thuận đều là trái pháp luật.
2. Khi nào Doanh nghiệp được phép điều chỉnh lương?
Trường hợp đặc biệt, nếu do thay đổi cơ cấu, công nghệ, hoặc vì lý do kinh tế khiến doanh nghiệp phải sắp xếp lại lao động, thì theo Điều 42 BLLĐ 2019, Doanh nghiệp có thể:
Thỏa thuận chuyển người lao động sang công việc khác
Điều chỉnh lại mức lương, nhưng phải báo trước ít nhất 03 ngày làm việc và không thấp hơn 85% lương cũ trong tối đa 60 ngày làm việc.
Nếu sau thời gian đó, người lao động vẫn không đồng ý, hai bên phải thương lượng lại hợp đồng hoặc chấm dứt theo đúng quy định
3. Hậu quả khi Doanh nghiệp tự ý giảm lương?
Theo Điểm b Khoản 2 Điều 17 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, hành vi không trả đủ lương theo thỏa thuận có thể bị phạt:
a) Từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với vi phạm từ 01 người đến 10 người lao động;
b) Từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động;
c) Từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với vi phạm từ 51 người đến 100 người lao động;
d) Từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với vi phạm từ 101 người đến 300 người lao động;
đ) Từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với vi phạm từ 301 người lao động trở lên.
Ngoài ra, doanh nghiệp phải trả lại phần tiền lương đã bị khấu trừ, cắt giảm trái phép, cộng thêm tiền lãi tính theo mức lãi suất ngân hàng.
4. Người lao động nên làm gì khi bị giảm lương trái luật?
Nếu bị cắt giảm thu nhập mà không có sự đồng ý, người lao động nên:
Gửi đơn kiến nghị nội bộ tới ban lãnh đạo, công đoàn hoặc phòng nhân sự.
Nếu không được giải quyết, có thể gửi đơn đến Thanh tra lao động (ngày trước là Thanh tra sở lao động) nay là Thanh tra sở Nội vụ.
Cuối cùng, người lao động có quyền khởi kiện ra Tòa án lao động để yêu cầu bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Bên cạnh đó, người lao động cần lưu giữ hợp đồng lao động, bảng lương, thông báo giảm lương, email trao đổi… làm chứng cứ.
Giảm lương là vấn đề nhạy cảm, tác động trực tiếp đến đời sống người lao động. Do đó, doanh nghiệp nên ưu tiên thỏa thuận minh bạch, thiện chí và tôn trọng quyền lợi của người làm công. Ngược lại, người lao động cũng cần hiểu rõ quyền của mình để bảo vệ kịp thời, thay vì im lặng chịu thiệt. Khó khăn tài chính không thể là lý do để vi phạm pháp luật lao động.
